Published on: Mar 14, 2020- අල්ලස් හා දූෂණ චෝදනා සම්බන්ධයෙන් කරන ලද සිව් වසරක විමර්ශනයකින් අනතුරුව ගුවන් යානා නිෂ්පාදක එයාර් බස් සමාගම එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය සහ ප්‍රංශ බලධාරීන් සමඟ වාර්තාගත යුරෝ බිලියන 3.6 ක් වන්දියක් ගෙවීමට එකඟවී ඇති බැවින් එම සමාගම ශ්‍රී ලංකාවට ද වන්දි ගෙවිය යුතු බව ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකාව ශාඛාව (Transparency International Sri Lanka (TISL)) නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් අවධාරණය කරනවා.
ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයේ විශාල පරිමාණයේ වංචා සහ අක්‍රමිකතා පිළිබඳ සොයා බැලීමට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් පත් කල ජනාධිපති විමර්ශන කොමිෂන් සභාව වෙත තමන් මේ සම්බන්දයෙන් පැමිණීලි කරන ලද බවද එම නිවේදනය මගින් පෙන්වා දි තිබේ.
Ms. Lisa Osofsky
Director,
Serious Fraud Office
2-4 Cockspur Street
London, SW1Y 5BS
06/03/2020
SFO අධ්‍යක්ෂ වෙත ලිපියක් යවමින් TISL එක්සත් රාජධානියේ “අල්ලස්, දූෂණ සහ ආර්ථික අපරාධ නඩු වලදී විදේශීය වින්දිතයින්ට (බලපෑමට ලක්වූ රාජ්‍යයන් ඇතුළුව) වන්දි ගෙවීමේ පොදු මූලධර්ම” පෙන්වාදි තිබේ. මෙම අවස්ථාවේදී වන්දි ගෙවීම සඳහා නීත්‍යානුකූල ඉල්ලීමක් ශ්‍රී ලංකාවට ඇති බව TISL විශ්වාස පලකර තිබේ. (සම්පූර්ණ ලිපිය පහතින් දක්වා තිබේ.)
යුරෝපීය බහුජාතික ගුවන්යානා නිශ්පාදන සමාගමක් වන් එයාර් බස් සමාගම 2019 දී එයාර් බස් ලොව විශාලතම ගුවන්යානා නිෂ්පාදකයා වූ අතර වැඩිම ගුවන් යානා ඇණවුම් ලබා ගත්තේය. එයාර් බස් නෙදර්ලන්තයේ ලියාපදිංචි කර ඇත. එහි කොටස් ප්‍රංශ, ජර්මනිය සහ ස්පාඥයේ තොටස් වෙළද පොළහි අලෙවි කැරේ. එය සිවිල් හා මිලිටරි ගුවන් යානා සැලසුම් කිරීම, නිෂ්පාදනය කිරීම සහ විකිණීම කරන අතර එහි කර්මාන්ත ශාලා යුරෝපා සංගමයේ සහ වෙනත් විවිධ රටවලදී ගුවන් යානා නිෂ්පාදනය කරයි.
එයාර් බස් සහ යුරෝපයෙහි නඩු පවරන ලද බලධාරීන් අතර ඇති කර ගත් ගිවිසුමේ 2020 ජනවාරි 31 දින ප්‍රකාශයට පත් විය. ඒ එයාර් බස් සමාගම ශ්‍රී ලාංකික අතරමැදියකුට ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 16.84 ක් (රු. බිලියන 2.5 ) ගෙවීමට එකඟ වී ඇති බව පෙනේ. ගුවන්යානා මිලදී ගැනීමට බලපෑම් කිරීමට, ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගමේ විධායක නිලධාරියෙකුගේ බිරිඳ යටතේ බෘනායි හි ලියාපදිංචි සමාගමකට එයාර් බස් සමාගම විසින් එකඟ වූ මුදලින් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 2 ක මුදලක් ගෙවා ඇති බව තවද ජනවාරි 31 වන දින ප්‍රකාශයට පත් කරුණු අනුව තහවුරු වන බව ද ඉහත කී නිවේදනය සඳහන් කරයි.
මේ සම්බන්ධයෙන් TISL හි විධායක අධ්‍යක්ෂ අශෝක ඔබේසේකර සදහන් කළේ
“ශ්‍රි ලංකාව එයාර් බස් ගැවන් යානා මිලදී ගැනීමට ඇතිකරගත් එකඟතාවය අවලංගු කිරීම සඳහා දඩුවම් වශයෙන් ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවට රුපියල් බිලියන 17 ක (ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 116 [2015 මිල අනුව]) එයාර් බස් සමාගමට ගෙවීමට සිදු වූ බව සිහිපත් කිරීම වැදගත් ය. ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලියට දූෂණය සම්බන්ධ බවට දැන් සාක්ෂි වලින් පෙනී යන හෙයින්, ශ්‍රී ලංකාවට සිදුවී ඇති පාඩු සම්බන්ධයෙන් එයාර් බස් සහ එහි නියෝජිතයින් වගකිව යුතු බව සහතික කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තරව සහ දේශීයව පියවර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ ”.
ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයේ විශාල පරිමාණයේ වංචා සහ අක්‍රමිකතා පිළිබඳසොයා බැලීමට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් පත් කල ජනාධිපති විමර්ශන කොමිෂන් සභාව තමන් මෙම දූෂණය සමබන්ධයෙන් සඳහන් කළ බව ද ටී.අයි.එස්.එල්. කියයි.
කොමිසම වෙත යවන ලද ලිපිය මගින් එයාර් බස් සහ තවත් ගුවන් සමාගම් කිහිපයක් සම්බන්ධ දූෂිත ගනුදෙනු විස්තර කර තිබුණි. එයට එක්සත් රාජධානියේ Corruption Watch ආයතනය විසින් සම්පාදනය කරන ලද වාර්තාවක් ද ප්‍රංශය, ඉන්දුනීසියාව, ටියුනීසියාව, එකසත් රාජධානිය සහ එකසත් ජනපදය යන රටවල සිවිල් සමාජ සංවිධාන සමඟ TISL විසින් අත්සන් කරන ලද 2018 අගෝස්තු දිනැති ලිපියක් ද අමුනා තිබුණි.
එළෙස අමුණන ලද ලිපිය 2018 ජුනි දිනැති එක්සත් රාජධානියේ බරපතල වංචා පිළිබඳ කාර්යාලය, ප්‍රංශයේ පාකට් ජාතික මූල්‍ය ආයතනය, එක්සත් ජනපද අධිකරණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ ආර්ථික සහයෝගීතාව සහ සංවර්ධනය සඳහා වූ සංවිධානය (OECD) වෙත යොමු කරන ලද එකක් බවත් TISL පුවත් නිවේදනය සඳහන් කරයි.
එකී සිවිල් සමාජ සංවිධාන විසින් කරන ලද ප්‍රධාන නිර්දේශය නම් එයාර් බස් හෝ එහි නියෝජිතයින් අල්ලස් ලබා දී ඇති බව ඔප්පු වී ඇති රටවලට සිදුවන හානිය සඳහා පූර්ණ වන්දි ගෙවිය යුතු බවයි. දැන් එයාර් බස් සමාගමෙන් වන්දි ලබා ගැනීමට ජනවාරි 31 වන දින එක්සත් රාජධානියේ අධිකරණ අනුමැතිය ලබා දී තිබේ. එබැවින් ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් විසින් ද මෙම දූෂිත ගනුදෙනුව නිසා ශ්‍රී ලංකාවේ මහජනයාට සිදුවී ඇති මහත් පාඩු සම්බන්ධයෙන් දේශීය හා විදේශීය වශයෙන් වගකිව යුතු අතර ඊට වගකිව යුත්තන් හසු කර ගැනීමට පියවර ගත යුතු බව ද ටී.අයි.එස්.එල්. සංවිධානය අවධාරණය කරයි.
Ms. Lisa Osofsky
Director,
Serious Fraud Office
2-4 Cockspur Street
London, SW1Y 5BS
06/03/2020
Dear Ms. Osofsky,
Sri Lanka’s Entitlement to Compensation Under Deferred Prosecution Agreement with Airbus SE
Transparency International Sri Lanka (TISL) is a national chapter of Transparency International, the global coalition against corruption. Since 2017, TISL has been paying close attention to developments surrounding the investigation into bribes paid by Airbus SE and its agents to actors in jurisdictions around the globe in order to secure contracts worth several billion dollars.
Whilst your office’s investigation has now resulted in a Deferred Prosecution Agreement (DPA) with Airbus SE wherein the aircraft manufacturer has agreed to pay a fine and costs amounting to €991m in the UK, TISL is concerned that the “General Principles to compensate overseas victims (including affected States) in bribery, corruption and economic crime cases” (General Principles), has not been given due consideration.
In the context of the clear evidence of bribes being paid by Airbus SE and its agents to actors affiliated to SriLankan Airlines to influence the procurement of aircraft and the $116m in cancellation costs that the state-owned airline was subsequently straddled with, we wish to pose the following queries to your office –
Section 1 of the General Principles mandates the Serious Fraud Office (SFO), the Crown Prosecution Service (CPS) and the National Crime Agency (NCA) to consider the question of compensation in all relevant cases. What were the reasons that justified your decision not to consider this case in line with the General Principles?
Why did the Serious Fraud Office (SFO) and Crown Prosecution Service (CPS) not include compensation as part of the terms of the DPA entered into with Airbus SE in line with Section 2 (b) of the General Principles?
As per Section 3 of the General Principles, did the SFO work collaboratively with the Department for International Development (DFID), Foreign & Commonwealth Office (FCO), Home Office (HO) and HM Treasury (HMT) to –Identify potential overseas victims including affected states?
Assess the case for compensation?
Obtain evidence including statements in support of compensation claims?
TISL is aware of 5 prior instances where the SFO working with the NCA and CPS have secured compensation for overseas victims totaling £42.9m, as disclosed on the SFO’s website. We are therefore understandably concerned that it appears the same yardstick may not have been used to assess Sri Lanka’s case for compensation.
It is noted that Sri Lanka does not have a comprehensive legal framework for the management of recovered assets. However, following the 2018 Global Forum on Asset Recovery, Sri Lanka has developed a Policy framework on Proceeds of Crime, involving multiple stakeholders from the state and civil society.
Whilst this Policy has not yet translated into law, in the event that the two Governments agree to return the proceeds of crime, it is noted that this framework and the global best practices on such return need to be given due consideration.
Thank you in advance for your prompt response.
Yours sincerely,
Sgd.
Asoka Obeyesekere
Executive Director
Transparency International Sri Lanka
